در زمان غیبت ، عده ای از خود معتقدین به حضرت ، از عقیده خود برمی گردند !
نکته بسیار مهم همین است ، که این امر بر منکرین که هیچ ، بلکه بر قائلین به آن صعب است ؛
حال این سوال مطرح است که :
چگونه می توان در این راه و بر این عقیده ثبات قدم داشت ؟
امام سجاد علیه السلام :
« … وَ أَنَّ لِلْقَائِمِ مِنَّا غَیْبَتَیْنِ إِحْدَاهُمَا أَطْوَلُ مِنَ الْأُخْرَى أَمَّا الْأُولَى فَسِتَّةُ أَیَّامٍ أَوْ سِتَّةُ أَشْهُرٍ أَوْ سِتُّ سِنِینَ وَ أَمَّا الْأُخْرَى فَیَطُولُ أَمَدُهَا حَتَّى یَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ أَکْثَرُ مَنْ یَقُولُ بِهِ فَلَا یَثْبُتُ عَلَیْهِ إِلَّا مَنْ قَوِیَ یَقِینُهُ وَ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ وَ لَمْ یَجِدْ فِی نَفْسِهِ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْنَا وَ سَلَّمَ لَنَا أَهْلَ الْبَیْت »
… و براى قائم ما دو غیبت است که یکى از دیگرى طولانىتر است، امّا غیبت اوّل شش یوم یا شش ماه یا شش سال به طول مىانجامد و امّا غیبت دیگر طولانى مىشود تا به غایتى که بیشتر معتقدین به آن امام از این امر باز گردند؛
و بر آن ثابت نمانند مگر کسى که یقینش قوى و معرفتش درست باشد و در دلش حرجى از آنچه ما حکم مىکنیم نبوده و تنها تسلیم ما اهل بیت باشد.
(کمال الدین و تمام النعمة، ج1، ص: ۳۲۴)
نگاه دوباره :
چهار شرط برای کسی که می تواند در این امر ثابت قدم بماند ذکر شده :
1- یقینش قوی باشد . یعنی با هیچ شبهه و حرف باطلی ، در این امر شک نکند و یا یقینش ضعیف نگردد .
۲- معرفت و شناختش صحیح باشد . یعنی اولا خود محتوای شناختش درست باشد و ثانیا از راه صحیح کسب کرده باشد . یعنی از همان روشی که اهل بیت (علیهم السلام) فرموده اند به شناخت برسد نه از طریق علومی که فراگیری آن نهی شده است یا خواستگاه بشری و غیر وحیانی داشته باشند . لذا با رعایت این شرایط است که پایه های شناخت دیگر با هیچ لرزشی ، فرونمی ریزد و ثبات قدم حاصل می شود .
۳- از حکمی که ما اهل بیت (علیهم السلام) درباره هر امری داده ایم ، هیچ اکراه و اشمئزازی در دلش نباشد و پذیرای آن باشد .
۴- تنها و تنها تسلیم ما اهل بیت (علیهم السلام) باشد و زیر بار فرمان هیچ ولی طاغوتی نرود .
چند نکته :
* اول : درباره غیبت صغرا اشاره به ایام و اعدادی شده که مشخص نیست ، یوم و ماه و سال دنیایی منظور بوده یا اخروی ؟! همچنین عقیده به بدا پذیر بودن تقدیرات الهی موجب می شود تا محتوای این روایت مورد پذریش باشد .
** دوم : درباره ۴ شرطی که فرمودند ، نکته مهم: انحصار ثبات قدم در رعایت این ۴ شرط است . (به قرینه ساختار نفی و الا در ابتدای شروط)
« رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ »
