مطالبی کوتاه در مورد اصول کافی
مولف :
اثرى گرانقدر از ابو جعفر، محمد بن يعقوب كلينى رازى از برجسته ترين علماى شيعه در آغاز قرن چهارم هجرى (متوفاى 329 هجرى).
موضوع
كتاب كافى شامل مجموعه روايات اصول و فروع دين است كه از ائمه عليهمالسلام روايت گرديده است.
شيخ كلينى با سفر به شهرها و روستاهاى سرزمينهاى اسلامى و ارتباط با روات احاديث و دستيابى به اصول چهار صد گانه شيعه كه توسط ياران ائمه عليهمالسلام نگاشته شدهاند و با ارتباط با نواب خاص امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف، مجموعهاى ارزشمند و اثرى گرانبها و كتابى معتبر و جامع به نگارش درآورده است.
ارزش و اعتبار
كتاب كافى از قديمىترين و معتبرترين كتابهاى روايى شيعه مىباشد كه در عصر غيبت صغرى نگاشته شده است.
اين كتاب توسط يكى از برجسته ترين روات و فقهاى شيعه نگاشته شده است كه تا كنون مانند آن نگاشته نشده و در طول بيش از هزار سال پيوسته مورد توجه و عنايت خاص علما و فقهاى شيعه قرار داشته و بزرگان شيعه در منابع مهم روايى و تأليفات ارزشمند خود به آن استناد نمودهاند.
اين كتاب شامل روايات پيامبر و اهل بيت آن حضرت عليهمالسلام است كه در آن به علوم و معارف اسلامى به بهترين شكل اشاره شده و با ترتيبى زيبا ارائه شده است.
اين كتاب فاصله زمانى كمى با اصول معتبر و اوليه شيعه دارد كه از آنها گرفته شده و علاوه بر آن از دقت و گزيده گويى بالايى نيز برخوردار است.
توثیقات خاص
ارزش و اعتبار
كتاب كافى از قديمىترين و معتبرترين كتابهاى روايى شيعه مىباشد كه در عصر غيبت صغرى نگاشته شده است.
اين كتاب توسط يكى از برجسته ترين روات و فقهاى شيعه نگاشته شده است كه تا كنون مانند آن نگاشته نشده و در طول بيش از هزار سال پيوسته مورد توجه و عنايت خاص علما و فقهاى شيعه قرار داشته و بزرگان شيعه در منابع مهم روايى و تأليفات ارزشمند خود به آن استناد نمودهاند.
اين كتاب شامل روايات پيامبر و اهل بيت آن حضرت عليهمالسلام است كه در آن به علوم و معارف اسلامى به بهترين شكل اشاره شده و با ترتيبى زيبا ارائه شده است.
اين كتاب فاصله زمانى كمى با اصول معتبر و اوليه شيعه دارد كه از آنها گرفته شده و علاوه بر آن از دقت و گزيده گويى بالايى نيز برخوردار است.
انگيزه نگارش
شيخ كلينى اين كتاب را به درخواست يكى از دوستان خود به نگارش درآورده است.وى در مقدمه كتاب مىفرمايد: «و ذكرتَ أن أمورا قد أشكلت عليك، لا تعرف حقائقها لاختلاف الرواية فيها و أنك تعلم أن اختلاف الرواية فيها لاختلاف عللها و أسبابها و أنك لا تجد بحضرتك مَن تذاكره و تفاوضه ممن تثق بعلمه فيها و قلت إنك تحب أن يكون عندك كتاب كاف يجمع فيه من جميع فنون علم الدين، ما يكتفى به المتعلم و يرجع إليه المسترشد، و يأخذ منه من يريد علم الدين و العمل به بالآثار الصحيحة عن الصادقين عليهمالسلام و السنن القائمة التي عليها العمل و بها يؤدي فرض الله عز و جلّ و سنة نبيه صلىاللهعليهوآلهوسلم و قلت لو كان ذلك رجوت أن يكون ذلك سببا بتدارك الله بمعونته و توفيقه إخواننا و أهل ملتنا و يقبل بهم إلى مراشدهم...و قد يسَّر الله و له الحمد تأليف ما سألت و أرجو أن يكون بحيث توخيت فمهما كان فيه من تقصير فلم تقصر نيتنا في إهداء النصيحة إذ كانت واجبة لإخواننا و أهل ملتنا مع ما رجونا أن نكون مشاركين لكل من اقتبس منه و عمل بما فيه في دهرنا هذا و في غابره إلى انقضاء الدنيا».
يعنى برادرم ! امورى را فرموده بوديد كه بر شما مشكل گشته و حقايق آنها را نمىدانيد چرا كه روايات مختلفى درباره آنها وارد شده و اختلاف روايات نيز به دليل اختلاف علل و اسباب آن است و كسى كه بتوانى با او مذاكره و مباحثه نمايى نيز در اختيار ندارى و گفته بودى دوست دارى كتابى داشته باشى كه شامل تمام علوم و معارف دين باشد و دانشجو و دانشمند نيز بتوانند به آن مراجعه نمايند و از آن علم دين را فرا گرفته و به آن عمل نمايند و آن گرفته شده از روايات صحيح از ائمه عليهمالسلام و سنت هاى پا برجايى باشد كه به آنها عمل مىشود و واجبات الهى و سنت پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم به وسيله آنها عمل مىشود.و گفته بودى كه اميد وارى به يارى و توفيق خداوند اين كتاب وسيلهاى گردد براى مراجعه ديگر برادران و پيروان اهل بيت عصمت و طهارت عليهمالسلام و موجب راهنمايى آنها گردد...
و خدا را شكر كه نگارش كتابى را كه درخواست نموده بوديد آسان ساخت و اميدوارم كه همانگونه باشد كه انتظار داشتيد و اگر كوتاهى در آن باشد، در خير خواهى خود هيچ كوتاهى نكردهام چرا كه نيت خير براى برادران دينى و اهل مذهب حق واجب است.به اميد آنكه ما نيز در ثواب كسانى كه آن را فرا گرفته و به آن عمل مىكنند در اين زمان تا پايان دنيا شريك باشيم.
ويژگيهاى كتاب
1 - از ويژگيهاى مهم اين كتاب، هم عصر بودن مؤلف آن با سفراى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف و دسترسى داشتن وى به آنها است.
خصوصا كه سفراى آن حضرت در شهر بغداد بودند و كلينى نيز در آن شهر بوده و سال وفات وى مصادف با سال وفات آخرين سفير امام عصر ارواحنا له الفداء على بن محمد سمرى بوده است.
2 - مؤلف در اين كتاب مقيد به ذكر كل سند تا امام معصوم عليهالسلام است
4 - اين كتاب شامل تمام علوم و معارف اسلامى است كه از اهل بيت عليهمالسلام روايت شده و به دست مؤلف آن رسيده و شامل اكثر مباحث عقيدتى و فقهى است.
روايات كتاب
كتاب كافى شامل بيش از 16 هزار روايت است كه اين تعداد روايت از تمام روايات صحاح سته نيز بيشتر است.
شرح هاى كتاب
1. - جامع الأحاديث و الأقوال نوشته شيخ قاسم بن محمد بن جواد بن الوندى متوفى بعد از سال 1100 هجرى.
2. - الدر المنظوم من كلام المعصوم نوشته شيخ على بن محمد بن حسن بن زين الدين شهيد ثانى، درگذشته 1104 هجرى.
3. - شرح ملا صدراى شيرازى، درگذشت 1050 هجرى.
4. - مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول نوشته علامه مجلسى، درگذشته به سال 1110 هجرى.
5. - الوافي نوشته فيض كاشانى متوفاى 1091 هجرى.
حواشى كتاب
1. - حاشيه علامه مجلسى.
2. - حاشيه ابو الحسن شريف فتونى عاملى متوفاى 1138 هجرى.
3. - حاشيه سيد مير ابو طالب بن ميرزا بيك فندرسكى از افاضل اوائل قرن دوازدهم هجرى.
4. حاشيه شيخ زين الدين ابو الحسن على بن شيخ حسن صاحب معالم
5. - حاشيه شيخ محمد بن حسن بن زين الدين شهيد ثانى معروف به شيخ محمد سبط عاملى درگذشت سال 1030 هجرى.
