mostafahem
سه شنبه 13 اسفند 92, 08:13 قبل از ظهر
گفت وگویم با آیت الله سید رضی شیرازی، نواده پسری میرزای شیرازی، صاحب فتوای تحریم تنباکو
محمدرضا اسدزاده - میرزای شیرازی دو پسر داشت . یکی آقا میرزا محمد که در زمان خود میرزا فوت کرد واز علماء و مدرسین بوده است و دیگری آقا میرزا علی آقا که جد آقا سید رضی شیرازی است واز مراجع بزرگ نجف واز شاگردان پدر بزرگوارش و مرحوم میرزا و میرزا محمدتقی شیرازی بوده است . از این سلسله امروز یک تن باقی مانده است و او استاد برجسته و مجتهدی که امروز در خیابان ابن سینای در یوسف آباد تهران ساکن است، نواده پسری آیت*الله العظمی حاج میرزاحسن حسینی شیرازی و از عالمان برجسته تهران است.
مجتهدی که درجه اجتهادش را در نجف گرفته و اینک صاحب کرسی ابن سینا شناسی در ایران است. به بهانه سالگرد نهضت تحریم تنباکو و فتوای تاریخی میرزای شیرازی، به سراغ آیت*الله سید رضی حسینی شیرازی، رفتیم. در این گفت وگو با آیت الله سید رضی شیرازی حکم میرزای بزرگ و لغو امتیاز را بررسی کرده ایم.
******************
در بعضی از کتاب*ها نوشته*اند که سید جمال الدین اسدآبادی به میرزا نامه نوشت و ایشان را به این کار تشویق کرد و میرزا هم پس از آن حکم به تحریم تنباکو داد. آیا این موضوع درست است؟
در این مورد لازم است به چند نکته اشاره کنم. درتاریخ در جایی ثبت نشده که میرزا به نامه*های سید جمال پاسخی داده باشد و نامه*های او همگی از سوی مرحوم میرزا بی*جواب مانده*اند. مرحوم آقا سید جمال گلپایگانی از قول میرزای نائینی نقل می*کرد که سید جمال به سامرا آمد و چند روزی در مدرسه و در حجره من ماند و می*خواست با میرزا ملاقات کند، اما موفق نشد.
نکته مهم این است که احتمال دارد سید جمال هم اطلاعاتی به میرزا داده باشد، کما اینکه ایشان به عنوان مرجع، از کانال*های مختلفی اطلاعات را دریافت می*کرد و نامه*های فراوانی به ایشان می*رسید. نامه سید جمال هم یکی از آنها بود، اما تصمیم نهایی را خود میرزا گرفت. پیامبر(ص) هم با اصحاب مشورت می*کردند، اما تصمیم با شخص ایشان بود. سید جمال اصرار زیادی داشت با میرزا ملاقات کند، ولی هرگز میرزا تمایلی نشان نداد و با او ارتباط برقرار نکرد. از منبع موثقی شنیدم که سید جمال گفته بود:«میرزای شیرازی رهبر خوبی برای دنیای اسلام است، اما بهتر است سفری به اروپا برود و وضع آنجا را از نزدیک ببیند. قطعاً این اقدام در پیشبرد جامعه اسلامی تأثیر زیاد خواهد داشت.»
من درباره سید جمال، جریانی مستند و برداشت خود را نقل می*کنم. مرحوم شیخ بهاءالدین نوری، فرزند مرحوم شیخ عبدالنبی نوری که در 103 سالگی فوت کرد، برایم نقل می*کرد که شیخ عبدالنبی، از روحانیون محترم تهران، مدت پنج سال در سامرا در خدمت میرزا بود. او از سامرا به ترکیه و مکه و سپس استانبول می*رود و سید جمال در آنجا به ملاقاتش می*آید و می*گوید: «به میرزا این پیغام را برسانید که ناصرالدین شاه را تکفیر کند تا بشود او را عزل کرد.» سید جمال در نامه*هایش هم اصرار زیادی بر براندازی ناصرالدین شاه داشت. شیخ عبدالنبی می*پرسد:«اگر میرزا، ناصرالدین شاه را عزل کند، قرار است چه کسی جانشین او شود؟» سید جمال جواب می*دهد:«من!» شیخ می*پرسد: «و چه کسی شما را تأیید و از حکومت شما پشتیبانی می*کند؟» سید جمال جواب می*دهد:«سلطان عبدالمجید.»
شیخ عبدالنبی پیام سید جمال را به میرزا می*رساند و میرزا می*گوید:«تکفیر ناصرالدین شاه به صلاح اسلام و تشیع نیست. سعی ما این است که تشیع باقی بماند. اگر دولت عثمانی مسلط شود، تشیع از بین می*رود.»
برداشت من این است که قبل از پیروزی نهضت تنباکو، ناصرالدین شاه در تلگراف*هایی که برای میرزا می*فرستد، رعایت ادب را نمی*کند، هر چند میرزا با ذکر القاب،*احترام شاه را حفظ می*کند، ولی پس از پیروزی، لحن شاه عوض می*شود و برای میرزا القاب زیادی را به کار می*برد، هر چند میرزا همچنان به سیاق سابق و بدون القاب جدید، به او نامه می*نویسد.
میرزا هیچ وقت به طور مطلق از ناصرالدین شاه حمایت نکرد، اما معتقد بود برای حفظ تشیع در ایران، باید او را حفظ کرد. شاید دیگران هم این مطلب را نقل کرده باشند، اما من از فرزند ایشان شنیدم. در مجموع در تاریخ در جایی ثبت نشد که میرزای شیرازی درباره سید جمال الدین اسدآبادی نظر منفی یا مثبتی را بیان کرده باشد.
محمدرضا اسدزاده - میرزای شیرازی دو پسر داشت . یکی آقا میرزا محمد که در زمان خود میرزا فوت کرد واز علماء و مدرسین بوده است و دیگری آقا میرزا علی آقا که جد آقا سید رضی شیرازی است واز مراجع بزرگ نجف واز شاگردان پدر بزرگوارش و مرحوم میرزا و میرزا محمدتقی شیرازی بوده است . از این سلسله امروز یک تن باقی مانده است و او استاد برجسته و مجتهدی که امروز در خیابان ابن سینای در یوسف آباد تهران ساکن است، نواده پسری آیت*الله العظمی حاج میرزاحسن حسینی شیرازی و از عالمان برجسته تهران است.
مجتهدی که درجه اجتهادش را در نجف گرفته و اینک صاحب کرسی ابن سینا شناسی در ایران است. به بهانه سالگرد نهضت تحریم تنباکو و فتوای تاریخی میرزای شیرازی، به سراغ آیت*الله سید رضی حسینی شیرازی، رفتیم. در این گفت وگو با آیت الله سید رضی شیرازی حکم میرزای بزرگ و لغو امتیاز را بررسی کرده ایم.
******************
در بعضی از کتاب*ها نوشته*اند که سید جمال الدین اسدآبادی به میرزا نامه نوشت و ایشان را به این کار تشویق کرد و میرزا هم پس از آن حکم به تحریم تنباکو داد. آیا این موضوع درست است؟
در این مورد لازم است به چند نکته اشاره کنم. درتاریخ در جایی ثبت نشده که میرزا به نامه*های سید جمال پاسخی داده باشد و نامه*های او همگی از سوی مرحوم میرزا بی*جواب مانده*اند. مرحوم آقا سید جمال گلپایگانی از قول میرزای نائینی نقل می*کرد که سید جمال به سامرا آمد و چند روزی در مدرسه و در حجره من ماند و می*خواست با میرزا ملاقات کند، اما موفق نشد.
نکته مهم این است که احتمال دارد سید جمال هم اطلاعاتی به میرزا داده باشد، کما اینکه ایشان به عنوان مرجع، از کانال*های مختلفی اطلاعات را دریافت می*کرد و نامه*های فراوانی به ایشان می*رسید. نامه سید جمال هم یکی از آنها بود، اما تصمیم نهایی را خود میرزا گرفت. پیامبر(ص) هم با اصحاب مشورت می*کردند، اما تصمیم با شخص ایشان بود. سید جمال اصرار زیادی داشت با میرزا ملاقات کند، ولی هرگز میرزا تمایلی نشان نداد و با او ارتباط برقرار نکرد. از منبع موثقی شنیدم که سید جمال گفته بود:«میرزای شیرازی رهبر خوبی برای دنیای اسلام است، اما بهتر است سفری به اروپا برود و وضع آنجا را از نزدیک ببیند. قطعاً این اقدام در پیشبرد جامعه اسلامی تأثیر زیاد خواهد داشت.»
من درباره سید جمال، جریانی مستند و برداشت خود را نقل می*کنم. مرحوم شیخ بهاءالدین نوری، فرزند مرحوم شیخ عبدالنبی نوری که در 103 سالگی فوت کرد، برایم نقل می*کرد که شیخ عبدالنبی، از روحانیون محترم تهران، مدت پنج سال در سامرا در خدمت میرزا بود. او از سامرا به ترکیه و مکه و سپس استانبول می*رود و سید جمال در آنجا به ملاقاتش می*آید و می*گوید: «به میرزا این پیغام را برسانید که ناصرالدین شاه را تکفیر کند تا بشود او را عزل کرد.» سید جمال در نامه*هایش هم اصرار زیادی بر براندازی ناصرالدین شاه داشت. شیخ عبدالنبی می*پرسد:«اگر میرزا، ناصرالدین شاه را عزل کند، قرار است چه کسی جانشین او شود؟» سید جمال جواب می*دهد:«من!» شیخ می*پرسد: «و چه کسی شما را تأیید و از حکومت شما پشتیبانی می*کند؟» سید جمال جواب می*دهد:«سلطان عبدالمجید.»
شیخ عبدالنبی پیام سید جمال را به میرزا می*رساند و میرزا می*گوید:«تکفیر ناصرالدین شاه به صلاح اسلام و تشیع نیست. سعی ما این است که تشیع باقی بماند. اگر دولت عثمانی مسلط شود، تشیع از بین می*رود.»
برداشت من این است که قبل از پیروزی نهضت تنباکو، ناصرالدین شاه در تلگراف*هایی که برای میرزا می*فرستد، رعایت ادب را نمی*کند، هر چند میرزا با ذکر القاب،*احترام شاه را حفظ می*کند، ولی پس از پیروزی، لحن شاه عوض می*شود و برای میرزا القاب زیادی را به کار می*برد، هر چند میرزا همچنان به سیاق سابق و بدون القاب جدید، به او نامه می*نویسد.
میرزا هیچ وقت به طور مطلق از ناصرالدین شاه حمایت نکرد، اما معتقد بود برای حفظ تشیع در ایران، باید او را حفظ کرد. شاید دیگران هم این مطلب را نقل کرده باشند، اما من از فرزند ایشان شنیدم. در مجموع در تاریخ در جایی ثبت نشد که میرزای شیرازی درباره سید جمال الدین اسدآبادی نظر منفی یا مثبتی را بیان کرده باشد.