امالی شیخ صدوق

[حامد]

كتاب امالى از جلسه‏هاى متعددى كه شيخ صدوق هفته‏اى دو روز در روزهاى سه شنبه و جمعه از 18 رجب سال 367 هجرى تا روز 11 شعبان سال 368 هجرى در مشهد مقدس املاء فرموده و شاگردان ايشان نوشته‏اند تشكيل شده است.

[حامد]

فن امالى نويسى‏
در اواخر قرن سوم هجرى شيوه‏اى در ميان دانشمندان اسلامى ظهور كرد كه آن را فن امالى ناميدند.امالى جمع املا است و آن اينگونه است كه يكى از اساتيد و دانشمندان بزرگ در انجمنى، مطالبى را ايراد مى‏كرد و ديگران سخنان او را نوشته و جمع‏آورى مى‏كردند تا به صورت كتابى مى‏شد و آن را امالى مى‏خواندند.
از فقهاى بزرگ شيعه آثار گران بهايى به اين شكل به يادگار مانده كه امالى شيخ صدوق از آن جمله است و اثرى بس نفيس و ارزشمند مى‏باشد.
فن امالى نويسى‏
در اواخر قرن سوم هجرى شيوه‏اى در ميان دانشمندان اسلامى ظهور كرد كه آن را فن امالى ناميدند.امالى جمع املا است و آن اينگونه است كه يكى از اساتيد و دانشمندان بزرگ در انجمنى، مطالبى را ايراد مى‏كرد و ديگران سخنان او را نوشته و جمع‏آورى مى‏كردند تا به صورت كتابى مى‏شد و آن را امالى مى‏خواندند.
از فقهاى بزرگ شيعه آثار گران بهايى به اين شكل به يادگار مانده كه امالى شيخ صدوق از آن جمله است و اثرى بس نفيس و ارزشمند مى‏باشد.

[حامد]

موضوع كتاب امالى‏
موضوعات مختلفى در اين كتاب مورد بحث واقع شده كه اكثر آنها جنبه اخلاقى و تاريخى و نقل فضائل خاندان پيامبر اسلام صلى اللّه عليه و آله و سلم را دارند.
اخبار اخلاقى نقل شده توسط غير شيعيان با ملاحظه متن آن، به حكم عقل سليم تأييد مى‏شود و اخبار فضائل خاندان پيامبر عليهم‏السلام از زبان مخالفان، مقرون به قرينه قطعيه است زيرا روات آنها دليلى براى جعل حديث نداشته‏اند لذا شيخ در اين دو موضوع، اخبار بسيارى از راويان مخالف مذهب نقل كرده است.
ثواب روزه در ماه‏هاى ذى حجه و رجب و شعبان و رمضان و ارزش خواب و رؤياى مؤمن و مقتل امام حسين عليه‏السلام و مستحبات نماز و احكام و شرايع، از ديگر مباحثى است كه در اين كتاب مطرح شده است.

[حامد]

بحارالأنوار 1 26 الفصل الثاني في بيان الوثوق على الك
اعلم أن أكثر الكتب التي اعتمدنا عليها في النقل مشهورة معلومة الانتساب إلى مؤلفيها ككتب الصدوق رحمه الله فإنها سوى الهداية و صفات الشيعة و فضائل الشيعة و مصادقة الإخوان و فضائل الأشهر لا تقصر في الاشتهار عن الكتب الأربعة التي عليها المدار في هذه الأعصار و هي داخلة في إجازاتنا و نقل منها من تأخر عن الصدوق من الأفاضل الأخيار

مرحوم مجلسی :
بدان اکثر کتبی را که ما بر آن اعتماد کرده ایم در نقل مشهور و انتسابش به مولفش معلوم است مانند کتاب های صدوق
کتاب های شیخ صدوق به غیر از الهدایه و صفات الشیعه و فضائل الشیعه و مصادقه الاخوان و فضائل الاشهر در شهرت چیزی از کتب اربعه کم ندارند
کتب اربعه ای که مدار بر آن کتب است در این زمان ها
کتب صدوق داخل در اجازه ما است و از آن نقل کرده است هر کسی که متاخر از صدوق بوده است از بزرگان شیعه

[حامد]

بحارالأنوار 1 26 الفصل الثاني في بيان الوثوق على الك
و لقد يسر الله لنا منها كتبا عتيقة مصححة ككتاب الأمالي فإنا وجدنا منه نسخة مصححة معربة مكتوبة في قريب من عصر المؤلف و كان مقروا على كثير من المشايخ و كان عليه إجازاتهم و كذا كتاب الخصال عرضناه على نسختين قديمتين كان على إحداهما إجازة الشيخ مقداد و كذا كتاب إكمال الدين استنسخناه من كتاب عتيق كان تاريخ كتابتها قريبا من زمان التأليف

‏...خداوند کار را بر ما آسان کرد از جمله کتب ؛ کتاب های صحیح است از جمله کتاب امالی که ما نسخه اعراب گذاری شده را که مربوط به زمان نزدیک به شیخ صدوق بود یافتیم و بر کثیری از مشایخ خوانده شده بود و بر این کتاب اجازات آنها بود

و همچنین کتاب خصال که عرضه کردیم این کتاب را بر دونسخه قدیمی این کتاب بر یکی از این دو نسخه اجازه شیخ مقداد بود و همچنین کتاب کمال الدین که ما را از کتابی عتیق استنساخ کردیم که تاریخ این کتاب عتیق نزدیک زمان تالیف کمال الدین بوده است

[حامد]

بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمين و العاقبة للمتقين و لا عدوان إلا على الظالمين و لا إله إلا الله أحسن الخالقين و صلى الله على محمد خاتم النبيين و على أهل بيته الطيبين الطاهرين و لا حول و لا قوة إلا بالله العلي العظيم

الأمالي‏ للصدوق 1 خطبة الكتاب ..... ص : 1