عرضه حدیث بر قرآن

چكيده:
در متون حديثي به رواياتي برخورد مي كنيم كه پذيرش و يا رد روايات را منوه به عرضه آنها بر قرآن و سنت دانسته اند و ضابطه و معيار كلي را توافق يا مخالفت با قرآن و سنت شمرده اند علت اصلي اين امر زياد شدن نسبت كذب و افترا بر رسول خدا و ائمه است و به همين دليل عرضه روايات بر قرآن و سنت به لحاظ علمي و عملي مورد توجه بزرگان اماميه. به جهت تثبيت صدور حديث از معصوم و نه تصحيح كلام معصوم(ع) بوده است چرا كه تناقض و تنافر ميان قرآن و كلام معصوم وجود ندارد.ديدگاه شيخ انصاري در روايات عرض در دو قسم!1. مخالف با قرآن 2. نداشتن شاهدي در قرآن و سنت بررسي شده است.
رواياتي كه موافقت ظاهري با قرآن ندارند ولي مخالفت و تضادي نيز با قرآن و سنت ندارند از معياركلي پذيرش و رد خارج و به عنوان استثنائات عرض شامل: روايات ناظر به قرآن،روايات غير ناظر به قرآن روايات مخالف با ظاهر قرآن (تقيه، نسخ) بررسي شده اند. با توجه به حجيت ظاهر قرآن اشكالات و شبه هايي در ارتباط با روايات عرض مطرح و پاسخ داده شده است.
كليد واژه: عرضه حديث بر قرآن/ عرضه حديث بر سنت/ پذيرش حديث/ رد حديث/ روايات عرض/ روايات عرض- نقد و بررسي.

تاملي در روايات عرض و ارتباط آن با حجيت ظواهر قرآن
در جوامع حديثي گروهي از روايات برخورد مي كنيم كه ما را به عرضه روايات به كتاب و سنت ملزم مي نمايند. مضمون كلي اين روايات آن است كه در صورت توافق احاديث با كتاب و سنت آنها را بپذيريم و در صورت مخالفت آنها را كنار نهيم. درواقع اين روايات ضابطه كلي و معيار روشني را پيشاروي اصحاب قرار داد تا به صحت و سقم روايات وارده پي ببرند.

سبب صدور و هدف از آن
حكمت وضع اين معيار را مي توان در كلام نبوي(ص) جستجو نمود. آنجا كه حضرت احساس مي كند دروغ و افترا نسبت به حضرتش فزوني يافته و در اين وضعيت مي فرمايد:
سيكذب علي كاذب كما كذب علي من كان قبلي. فما جاءكم عني من حديث وافق كتاب الله فهو حديثي و ما خالف كتاب الله فليس من حديثي؛
دروغگو بر من دروغ خواهد بست، چنانكه قبل از من نيز چنين بود. پس آنچه را كه از جانب من به شما رسيد، اگر موافق با كتاب خدا بود سخن من است و اگر مخالف با كتاب خدا بود مطمئناً سخن من نيست.(4: ص44)