دوران زندگي محمد بن علي مشهور به محمد باقر(ع) امام پنجم شيعيان به دو بخش تقسيم مي شود؛ بخش نخست آن، دوران پيش از امامت ايشان است كه به 35 سال مي رسد و آن دوره آرامش پدرش ـ حضرت امام سجاد (ع) ـ در مدينه بود و بخش ديگر، دوران 19 ساله امامت آن حضرت است.
زندگاني امام پنجم، دگرگوني بسياري نداشت و با كمال آرامش، گذشت. امام باقر(ع) ملقب به 'باقر العلوم'، اين فراغت و فرصت را غنيمت شمرده و به ترويج دين و شعائر اسلامي و نشر و گسترش معارف پرداختند. آنگونه كه هزارها حديث، از قول ان حضرت روايت شده است.
در دوران زندگاني امام باقر(ع)، وضع مناسبي براي گسترش احكام دين و اسلام، به وجود آمد.
از يك سو دولت اموي، در اثر قيام حسين بن علي(ع)، رو به ضعف و نابودي رفته و ايرانيان، كه در فشار حكومت ستم گرانه اموي ـ به جرم دوستي با اهل بيت(ع) ـ بودند، در برابر آنها قيام مي كردند.