نمایش نسخه قابل چاپ
امام صادق عليه السلام در اين روايت به اين جندب مى فرمايند :
«ياابن جندب، حق على كل مسلم يعرفنا ان يعرض عمله في كل يوم و ليلة على نفسه فيكون محاسب نفسه، فان راى حسنة استزاد منها و ان راى سيئة استغفر منها لئلا يخزى يوم القيمة»
«اى پسـر جـنـدب ، بر هر مسلمانى كه ما را مىشناسد، لازم است كه در هر روز و شب، اعمالش را بر خود عرضه بدارد و از نفس خود حساب بكشد ، اگر كار خوبى در آنها يافت ، بر آن بيفزايد و اگر كار زشتى يافت، طلب بخشايش نمايد تا در قيامت دچار رسوايى نگردد
علّامه طباطبايي (ره) خطاب به جوانی که از ایشان دستور اخلاقی خواسته بودند چنین مرقوم داشتند " السلام علیکم : براي موفق شدن لازم است همتي برآورده و توبه نموده، به مراقبه و محاسبه به*پردازید. به اين نحو كه: هر روز طرف صبح كه از خواب بيدار می شويد، قصد جدّي كنيد كه هر عملي پيش آيد، رضاي خدا عزّاسمه را مراعات خواهم كرد.
آن وقت در هر كاري كه مي*خواهيد انجام دهيد، نفع آخرت را منظور خواهيد داشت، به*طوري كه اگر نفع اُخروي نداشته باشد، انجام نخواهيد داد، هر چه باشد. و همين حال را تا شب وقت خواب ادامه خواهيد داد. وقت خواب، چهار- پنج دقيقه*اي در كارهايي كه روز انجام داده*ايد، فكر كرده و يكي* يكي از نظر خواهيد گذرانيد، هر كدام مطابق رضاي خدا انجام يافته، شكر كنيد و هر كدام، تخلف شده استغفار كنيد و اين رويه را هر روز ادامه دهيد. اين روش اگر چه در بادي (اوّل) حال، سخت و در ذائقه نفس تلخ مي*باشد، ولي كليد نجات و رستگاري است .
امام کاظم (علیه السلام) فرمودند :
کسی که در هر روز کار های خود را ارزیابی و محاسبه نکند از ما نیست
اصول کافی ج4 ص190
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) :
به حساب خود رسیدگی کنید قبل از این که به حساب شما برسند
وسائل الشیعه ج 16 ص 99
امام علی (صلوات الله و سلام علیه ) فرمودند :
ثمرة المحاصبه صلاح النفس
نتیجه ارزیابی اصلاح نفس است
میزان الحکمة جلد 1 صفحه 618
امام علی (صلوات الله و سلام علیه ) فرمودند :
من حاسب نفسه سعد
هر کس خود را ارزیابی کند خوشبخت است
میزان الحکمة جلد 1 صفحه 618
امام علی (صلوات الله و سلام علیه ) فرمودند :
من حاسب نفسه وقف علی عیوبه و احاط بذنوبه واستقال الذنوب و اصلح العیوب
کسی که خود را ارزیابی کند بر عیب هایش پیش گرفته است و از عیب هایش آگاه ، از بند گناهان رها می شود و عیب هایش اصلاح می گردد.
میزان الحکمة جلد 1 صفحه 618
از امیر المومنین علی (صلاوات الله و سلام علیه ) پرسیدند :
زیرک ترین آدم ها کیست ؟
فرمود : کسی که از خود و عمل خود برای بعد از مرگ حساب بکشد .
پرسیدند چگونه :
فرمود : چون صبح تا شب به کار و زندگی، در شب به خود برگردد و بگوید:
ای نفس ! امروز روزی بود که بر تو گذشت و دیگر باز نمی گردد. خدا در باره ی این روز از تو خواهد پرسید که آنرا چگونه گذراندی و در آن چه کردی ؟
آیا به یاد او و سپاس از او بودی ؟ آیا گره از کار فرو بسته ی مومنی گشادی ؟ آیا گرد غم از چهره ای زدودی ؟آیا ...؟
بحار الانوار جلد 70 صفحه ی 69