چرا معاویه پس از شهادت امام حسن یاران دیرین خود را قتل عام کرد؟

http://www.snn.ir/Images/News/Smal_P...4533670533.jpg
به نقل از :
http://www.snn.ir/NSite/FullStory/Ne...57651&Sgr=1005

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- حامد صارم؛ جنایت*های معاویه بیش از حد شمارش است. هتک ناموس مسلمین، قتل مسلمانان بی*گناه و حتی بدعت*های او در دین از کوچک*ترین اعمال معاویه است اعمال و جنایت*هایی مثل توطئه برای قتل امیر المومنین و به شهادت رساندن امام حسن مجتبی علیه السلام و ریختن طرح شهادت امام حسین علیه السلام بزرگ*ترین جنایات این ثمره سقیفه است، اما برخی با وقاحت تمام سعی در تنزیه چهره پلید و ناپاک معاویه دارند.

اشخاصی مثل ابن خلدون درباره معاویه می*نویسد: «ایاک ان تظن بمعاویه انه علم من ذالک من یزید فانه اعدل من ذالک و افضل»(1) از گمان ناشایست نسبت به یزید بپرهیزید، همانا عدالت او بیشتر از این حرف*ها و مرتبه*اش بالاتر است. و عبد المغیث حنبلی بغدادی که سیره نویسان عامه که درباره او نوشته*اند «کان صالحا متدینا صدوقا امینا....» با تمام تدین و صداقتش دروغی بزرگ به پیامبر نسبت می*دهد از پیامبر در مدح معاویه روایتی ساختگی نقل می*کند به این مضمون که «اللهم اجعل هادیا و اهد به»(2) خدایا معاویه را هدایت گر قرار بده و به مردم توفیق بده تا به واسطه معاویه هدایت شوند. سپس او به مقتضای این حدیث فتوی می*دهد که باید ولایت یزید پذیرفته شود و نباید در ولایت او طعن و خدشه ای بزند به حقیقت ایشان مصداق این روایت هستند «زَلَّةُ الْعَالِمِ کَانْکِسَارِ السَّفِینَةِ تَغْرِقُ وَ تُغْرِقُ»(3)؛ لغزش عالم مانند شکستن کشتی است. غرق می*شود و دیگران را نیز غرق می*کند.

معاویه قاتل امام حسین علیه السلام

بی شک معاویه از قاتلان اصلی حضرت سیدالشهدا می*باشد؛ چراکه او یزید را برای خود به جانشینی انتخاب کرد و ولایت و حکومت وی را تثبیت کرد. بنابراین از جهت شرعی، عرفی و قانونی همه کردارها و اعمال یزید را به راحتی می*توان به معاویه نسبت داد. مسأله جانشینی یزید و اثبات ولایت عهدی او از کارهای بسیار مشکل بوده است که معاویه با زحمت فراوان موفق به عملی کردن آن شد در حالیکه موانعی بر سر راه داشت.

موانع سر راه معاویه

مانع اول: کسانی که از بزرگان صحابه که مقبولیت و محبوبیت فراوان نزد مردم داشتند و با وجود ایشان معاویه جرأت اظهار جانشینی یزید را نداشت چه رسد به اینکه بخواهد از مردم برای ولایت و خلافت او بیعت بگیرد.

مانع دوم: عده ای که خود را برای خلافت آماده کرده بودند و داعیه خلافت بعد از معاویه داشتند و بسیار واضح است که این افراد نیز با طرح جانشینی یزید به مخالفت می*کرده*اند.

مانع سوم: که بسیار مهم است امضاء صلح نامه با امام حسن مجتبی علیه السلام و تعهد او مبنی بر اینکه بعد از مرگش حق انتخاب جانشین برای خودش را ندارد و بعد از مرگ او خلافت به امام حسن مجتبی علیه السلام می*رسد و یا در صورت نبودن امام حسن مجتبی، خلافت به امام حسین علیه السلام می*رسد و او عهد کرده بود که فرزند خویش یزید را به جانشینی انتخاب نکند.

معاویه برای رساندن یزید به تخت حکومت از هیچ کاری دریغ نکرد او بزرگان از صحابه که به هر دلیلی با او همراه نشدند را به حیل مختلف به قتل رساند.

امام حسن علیه السلام بزرگ*ترین مانع برای معاویه
امام حسن مجتبی علیه السلام از دو جهت مانع این سیاست پلید معاویه بود یکی اینکه شخصیت بالای حضرت امام حسن در میان مردم مدینه و مسلمانان و موقعیت اجتماعی ایشان و این که او فرزند رسول خدا و سبط پیامبر بود و جهت دوم قرارداد معاویه با امام حسن که بدان اشاره شد.

معاویه خلافت امام حسن علیه السلام را پذیرفته بود و این حقیقتی است که بزرگان مخالفین به آن تصریح کرده*اند، ابن حجر عسقلانی با سند محکم و قوی این مطلب را روایت می*کند و می*گوید امام حسن علیه السلام فرمود: «همانا که من با معاویه شرط کردم که خلافت پس از او به من برگردد.» (4) آن حضرت در حضور معاویه فرمودند که من از او عهد گرفته*ام که خلافت بعد از او به من برگردد. حافظ ابن عبدالبرقرطبی می*گوید: «علما اتفاق دارند بر اینکه امام حسن مجتبی علیه السلام حکومت را فقط به معاویه –زمان حیاتش- واگذار کرده است و این که بعد از او به خودش برگردد طبق این مفاد، پیمان و قرار داد در بینشان منعقد شد»(5)

با وجود امام حسن کسی با یزید بیعت نمی*کرد

طبیعی است معاویه که این عهد را کرده بود و از طرفی شخصی که می*خواست برای خلافت برگزیند شخصی خمار و میمون باز و ظاهر الفسق بود و ابدا قابل قیاس با یکی از اصحاب امام حسن مجتبی هم نبود. نه صحابی و یاران جلیل القدر امام حسن بلکه یک مسلمان عادی هم به مراتب افضل و برتر از یزید بود از این رو بر فرض این هم که امام حسن علیه السلان در مدینه نبودند بزرگان و سران جامعه حاضر به پذیرش ولایت یزید نبودند، چه رسد به اینکه در مقابل معاویه شخصیت عظیم و بزرگی مانند امام حسن مجتبی وجود دارد برای اصلاح کار یزید ساختن فضائل و جعل حدیث نیز کارگر نبود. طبیعی است که تنها راه حل برای معاویه به شهادت رساندن سبط النبی امام حسن مجتبی علیه السلام است.

احنف بن قیس، از برجسته*ترین شخصیت*های زمان معاویه است وی در چنین وضعیتی به معاویه می*گوید: «ان اهل الحجاز و اهل العراق لا یرضون بهذا و لا یبایعون لیزید ما کان الحسن حیا» (6) تا زمانی که حسن بن علی زنده است، مردم حجاز و عراق به جانشینی یزید رضایت نخواهند داد و تن به بیعت با او نمی*دهند نه فقط اهل حجاز که حتی مردم شام که سال*ها در جو بنی امیه زندگی کرده*اند و از خاندان رسالت دور بوده*اند با وجود امام حسن علیه السلام با یزید بیعت نمی*کردند.

به شهادت رساندن امام حسن تنها و آخرین راه معاویه

معاویه هیچ راهی در مقابل خود نمی*دید جز به شهادت رساندن امام حسن علیه السلام. زمخشری می*گوید: «جعل معاویه لجعده بنت الاشعث امراه الحسین مائه الف حتی سمته»(7) معاویه صد هزار درهم برای جعده همسر حسن بن علی قرار داد برای اینکه او را مسموم کند مسعودی نیز در این باره می*نویسد: «همسر امام حسن مجتبی علیه السلام جعده، دختر اشعث بن قیس بود. آن حضرت را مسموم نمود و این کار را با نیرنگ معاویه صورت گرفت. او به جعده وعده داد که اگر این کار را انجام دهد صد هزار درهم به علاوه همسری با یزید، مزد و اجرت این عمل خواهد بود .»(8)

جریان شهادت امام مجتبی علیه السلام توسط دسیسه معاویه و سمی که معاویه مهیا ساخته بود از متواترات تاریخ و متواترات نزد عامه است و هیچ تردیدی در آن راه ندارد هرچند برخی از روی تعصب کور برای دفاع از جرثومه*ای مانند معاویه و فریب عامه مردم در این*باره بگوید: «هرگز معاویه این جنایت را به واسطه همسر امام حسن علیه السلام یعنی جعده بنت اشعث انجام نداده است. معاویه چنین نمی کند و این حرف ها از داستان هایی است که شیعیان ساخته اند!!» (9) بدون شک قاتل امام حسن مجتبی علیه السلام معاویه است وقتی خبر شهادت امام حسن علیه السلام به او می*رسد: «اظهر فرحا و سرورا، حتی سجد و سحد معه من کان معه»(10) معاویه چنان از این خبر شاد شد و خوشحالی کرد که به سجده افتاد و اطرافیان او نیز به سجده افتادند او با این کار مهم*ترین مانع خلافت یزید را از سر راه برداشت.

قتل عام یاران دیرین معاویه توسط معاویه

بعد از امام حسن مجتبی اشخاص دیگری که سال*ها در جنایات معاویه با او هم داستان بودند به خاطر مخالفت*های ایشان با یزید به قتل رسیدند از جمله سعد بن ابی وقاص، عایشه که همسو با معاویه به خونخواهی عثمان به جنگ با امیر المومنین پرداخت، عبد الرحمن خالد که بسیار مورد احترام مردم شام بود، هرچند خالد دشمن دیرینه اهل بیت او بود اما فرزندی از او به نام مهاجر در جنگ صفین در رکاب امیرالمومنین قرار گرفت و فرزند دیگر او عبد الرحمن از بزرگ*ترین پرچم داران لشکر معاویه بود. در باره او گفته*اند که در جنگ صفین او «حامل اللواء الاعظم» بوده است و اهل شام علاقه خاصی به او داشتند و توسط طبیب یهودی سم را به جای دارو به او خوراند و او را نیز به قتل رساند و بسیاری از افراد دیگر که برای جانشینی یزید به قتل رسیدند.

انگیزه معاویه در شهادت امام حسین علیه السلام

انگیزه معاویه برای به قتل رساندن امام حسن مجتبی کاملا منطقی است و طبق این استدلالات باید او برای رسیدن به هدف شوم خویش امام حسن علیه السلام را به شهادت می*رساند. نکته بسیار مهم که نباید از آن غافل بود این است که تمام این استدلالات درباره امام حسین علیه السلام نیز جاری و ساری است و انگیزه*های که در قتل امام حسن وجود دارد در به قتل رساندن امام حسین نیز موجود است. از این رو باید به نقش اساسی معاویه در واقعه کربلا اشاره کرد که این موضوعی است که خود بررسی مستقل می*خواهد.

پی نوشت ها:
1. تاریخ ابن خلدون ج 1 ص 212
2. شذرات الذهب ج 4 ص 275
3. بحارالأنوار ج 2 ص 58 باب 11- صفات العلماء و أصنافهم ...
4. فتح الباری ج 13 ص 55 ...علی ان یجعل العهد للحسن بعده مفاد عهد نامه این بود که: «بعد از معاویه کسی جز حسن خلیفه نباشد»
5. الاستیعاب ج 1 ص 387
6. الامامه و السیاسه ج 1 ص 191
7. ربیع الابرارج 4 ص 208-209
8. مروج الذهب ج 1 ص 713 و 714
9. تاریخ ابن خلدون ج 2 ص 187
10. الامامه و السیاسه ج 1 ص 196-197